Page 105 - De Jaren 80 - Deel I (1980-1984)

boek bijna twee jaar gekost. Al het werk moest goed photographed well, this was done by Rob Versluys. I
gefotografeerd worden, dat heeft Rob Versluys gedaan. Ik went to New York to compile the catalogue with Coosje
ben naar New York geweest om met Coosje van Bruggen van Bruggen, in the end it turned out not as the usual
de catalogus samen te stellen, uiteindelijk is het niet de introduction, but as an independent book in which a
gebruikelijke inleiding geworden, maar een zelfstandig language concept is used that runs parallel to the image.
boek waarin een taalopvatting is gebruikt die parallel Language and image have an equal position in it. I could
loopt met het beeld. Taal en beeld nemen een gelijke not have wished for a clearer book. For that you have
plaats in. Ik had geen helderder boek kunnen wensen. to go to the bottom of your work, only then you end up
Je moet daarvoor tot op de boden van je werk gaan, with the essential. It looks simple, but a long process of
dan hou je de essentie over. Het ziet er eenvoudig uit, selection precedes it. I did find a printer to participate
daar gaat een lang proces van selecteren aan vooraf. Ik in this book, the whole exhibition budget went into it
heb zelf een drukker bereid gevonden om aan dit boek and I applied also for a subsidy. All people that have
mee te doen, het tentoonstellingsbudget is erin gegaan participated in this book have done so as a personal
en ik heb een stipendium aangevraagd. Alle mensen favour, I am grateful to them for that. I did find it essential
die aan dit boek hebben meegewerkt hebben dat uit that, apart from the exhibition, which is something
vriendendienst gedaan, daar ben ik ze zeer dankbaar temporary, a book remained. An additional possibility
voor. Ik vond het belangrijk dat naast de tentoonstelling, to show your visual points of view. What surprised me
wat iets tijdelijks is, een boek zou blijven. Een extra was that a museum that likes to show your work, does
mogelijkheid om je visuele standpunt te tonen. Wat mij not want to acquire anything, there probably was no evil
bevreemde was dat een museum wel je werk toont, maar intent. You are in an unequal situation opposite such an
niets aankoopt, het zal wel geen kwade opzet zijn. Je institution. The artist who exhibits stands alone opposite
bevindt je t.o.v. zo’n instituut in een ongelijke situatie. a large opaque group of people who handle your work
De kunstenaar die exposeert staat alleen tegenover een from a different, more secure, situation and make one
grote ondoorzichtige groep mensen die vanuit een heel show after the other. The vulnerability that you on your
andere, veel veiligere, situatie met het werk omgaan en own have is much larger than that of the museum. If
de ene tentoonstelling na de andere erdoor draaien. De things go wrong this is a trifle for the museum, but for
kwetsbaarheid die jij in je eentje hebt is zoveel groter dan the artist this is completely different, he gives away
die van het museum. Als het niet goed gaat is het voor something and has to wait if anything comes in return.
het museum een kleinigheid, voor de kunstenaar ligt dat Also, already in advance, one assumes that after a
heel anders die geeft iets weg en moet maar afwachten museum exhibition the work has become expensive, or
wat er voor terugkomt. Men neemt ook aan dat na een that the artist gets a breakdown. That did not happen,
museumtentoonstelling het werk duur is geworden of dat everything went well but despite yourself you sink into a
de kunstenaar een inzinking krijgt, bij voorbaat al, die had void when all response stops all of a sudden.
ik niet, het ging heel goed, maar ondanks jezelf, zak je in
een leegte, als alle respons plotseling wegvalt.

• Een tentoonstelling in het Stedelijk Museum • An exhibition in the Stedelijk Museum does count as
geldt toch als zeer belangrijk. Hoe zijn de reacties very important. How were the reactions, the reviews?
geweest, de kritieken. Ben je daarna nog voor andere Were you invited to other exhibitions after that?
tentoonstellingen uitgenodigd?

Een tentoonstelling in het Stedelijk is natuurlijk heel Of course an exhibition in the Stedelijk is very stimulating.
stimulerend. Je denkt dat het daarna iets gemakkelijker You think it will be more easy afterwards. But no, you
zal gaan. Maar nee, je moet helemaal opnieuw beginnen, have to begin all over again, all of a sudden it is over.
ineens is het afgelopen. Uit, over. Finished.

• Wat bedoel je daarmee? • What do you mean by that?

Dat er niets meer gebeurt. Dan ga je analyseren, oorzaak That nothing happens anymore. Then you start to analyse,
en gevolg opzoeken. Je trekt je conclusies en je vraagt je looking for cause and effect. You draw your conclusions
af waar het allemaal toe leidt. Of het wel verantwoordelijk and ask yourself where it all leads to. Whether it is sound
is om je familie in zo’n voortdurende onzekere positie te to keep your family continuously in an uncertain situation.
houden. Ik ben financieel verantwoordelijk voor het gezin, I am responsible financially for the family, that is quite
dat is niet niks. Je komt in een vacuüm, een enorme something. You come into a vacuum, an enormous
schreeuw die in je mond blijft steken, onhoorbaar. scream that gets stuck in your mouth, inaudible.

• Kon je ook niet meer zo goed werken of kreeg je zoiets • Were you not able to work very well anymore or did you
van: ik ga gewoon door, wat kan mij het schelen? just think: I just continue, what the hell?

Ik ben geen stuk steen, ik ben een onderdeel van de I am not a piece of stone. I am part of society. That the
samenleving. Dat de tentoonstelling in de loop van de exhibition will be less important and even unimportant in
tijd minder belangrijk en zelfs onbelangrijk wordt, geeft the course of time, gives hope for the future, everything

97