Page 82 - De Jaren 80 - Deel I (1980-1984)

iets dat buiten de realiteit ligt veel gemakkelijker bespreken easily than before. Because, if you have not experienced it,
dan toen. Want als je het niet ervaren hebt, als je het niet it has no form and no meaning. In that case it becomes
gedaan hebt, dan heeft het geen vorm en geen betekenis. difficult to decide what can and what cannot be done.
Het is dan zo moeilijk om voor jezelf te bepalen wat je wel I wanted something of which I could think afterwards: Yes
en wat je niet kunt doen. Ik wilde iets waarvan ik achteraf this is timeless. The moment you remove your own moods,
denk: ja, dat is heel tijdloos. Zodra je je stemmingen eruit you are left with something more stable and less subject to
haalt, houd je iets over dat stabieler is en minder onderhevig temporary preferences”
aan tijdelijke voorkeuren.” Slowly, step by step, this studio-revolution took place.
Langzaam, stap voor stap voltrok zich deze atelierrevolutie. In 1974 oil paste was introduced, and the pencil lines
In 1974 doet het oliepastel zijn intrede. Letterlijk overheerst are dominated literally by this oil paste. In Van Elk's own
het de potloodlijn. In Van Elks eigen handschrift, de heen personal handwriting, the back and forth scratching
en weer krassende beweging waarop ook de tijdtekeningen movement, on which also the time-drawings are based, she
zich baseerden, brengt ze met wit oliepastel een dikke baan applies a thick trace of oil paste on the paper. This series is
aan op het blad. called “Line on and under”. The pencil line is abruptly cut
Lijn op en onder heet deze serie. De potloodlijn wordt cru by the oil paste and sometimes does emerge again further
afgesneden door het pastel en kan een eind verder weer on. Interesting is the discovery the same year, that a card,
opluiken. Sensationeel is datzelfde jaar de ontdekking dat put under the surface of a paper sheet, reappears after
een krassende beweging op een papier waar een kaartje scratching the surface of the sheet without actually having
onderligt, de vorm van dat kaartje aangeeft zonder dat drawn the form of the underlying card. A child may discover
het getekend is. Ieder kind heeft dat al eens uitgevonden, the same technique but usually a coin is used. However,
meestal met een munt. Maar voor een filosoof die al maar for a philosopher interested in limits this may have a lot of
bezig is met begrenzingen betekent dit een reeks van consequences. Because it is such a curious paradoxical
consequenties. Want het is zo’n wonderlijke paradoxale movement: again and again the movement is off the plane
beweging: steeds van het vlak afgaan en er weer opkomen and on the plane again negating and underlining its limits.
en daarmee de kaders zowel ontkennen als onderstrepen. The pencil seems to make a sort of caper.
Het potlood maakt dan steeds wat je een luchtsprong zou Later, Van Elk used this idea (the pencil making a caper)
kunnen noemen. Dat gegeven pikte Van Elk er later uit. at a larger scale, on a canvas of 140 x 140 cm with a
Ze blies het op tot een canvas van 140 x 140 cm waarin deep horizontal fold. Because the woof on the right was
ze een flinke horizontale vouw legde. Aan de rechter kant smaller than the on the left, the square shape was lost. She
een kleinere inslag dan aan de linker kant, waardoor de recovered the square again, including the fold, and drew
vierkante vorm verloren gaat. Deze herstelde ze, met the new square with black oil paste (this oil paste is a not
inbegrip van de vouw en tekende het nieuwe vierkant vol shiny compliant chalk that looks like oil paint, but does not
met oliepastel. Zwart (Dit oliepastel is een niet-glanzend coalesce, so that the pressure of the hand seems moulded
willig krijt. Het lijkt op olieverf, maar versmelt niet, zodat in it).
de drukkende handbeweging erin geboetseerd lijkt). Als de When the fold is unfolded it permeates the black area as an
plooi weer opengelegd wordt, doorbreekt hij als een niet untreated blind area, and splits the square with its added
behandeld blind vlak het zwart en laat met zijn toegevoegde surface. The lower part revolves to the right and hangs clear
oppervlak het vierkant barsten. Het onderste deel maakt from the lead.
een zwenking naar rechts en hangt definitief uit het lood. In 1977, a more substantial enlargement resulted in a
Een veel verdergaande vergroting resulteert in 1977 in monumental five-parts work that is the high-light of this
een monumentaal vijfluik dat een hoogtepunt is van de exhibition. In this work however, the fold remains closed.
tentoonstelling. De vouw blijft hier dicht. Lopend van het The fold, going from zero in the upper-left corner diagonally
nulpunt in de linkerbovenhoek, diagonaal over de vijf delen across the 5-parts to the lower-right part, looks like a white,
naar de rechterbenedenhoek, vertoont hij zich als een witte but also a black line on the canvas covered with oil paste.
en zeer zwarte lijn in het met oliepastel bedekte canvas. The white line however is not drawn, but appears at that
De witte is geen getekende lijn, maar een fractie van het part of the canvas that is not touched by oil paste because
onbeschilderde canvas in de luwte van de plooiverdikking, of the fold. The reverse side of the fold picks up extra oil
daar waar het oliepastel niet gepakt heeft. De rugzijde van paste with frottage, creating the black line.
de vouw pakt bij frottage juist extra het zwarte oliepastel: These two complementing “zero lines” take their shape
Deze elkaar completerende ‘nullijnen’ zijn dus niet directly from the material and are not drawn.
aangegeven, maar ontstaan uit het materiaal. Because the depth of the fold increases gradually from
Doordat de diepte van de plooi-inslag geleidelijk afneemt the part on the left-side to the part on the right-side, the
tot niets, wordt het oppervlak naar evenredigheid groter. remaining square decreases in size gradually. With this a
Daarmee zet zich een spel in beweging van een vergroting simultaneous movement of enlargement and diminution
die een verkleining tot gevolg heeft; een maatritmiek rond is set into motion: a measure rhythm with diagonals that,
de diagonalen die, hoewel het ‘toevallige’ restlijnen zijn, hier although they have come about as accidental leftover
juist fungeren als de stabiele constanten. Een omgekeerde lines, function in this case as stable constants. An inverse
logica. Het werk zit vol met dit soort paradoxen. Ze logic. Her work abounds with these paradoxes. These
zijn ook zichtbaar in het twee-lagenvierkant waarbij paradoxes are also visible in the two-layer square in which
het uitgevouwen, onbewerkte canvasvlak in het zwarte the unfolded, crude canvas sheet, that remains in the sheet
oliepastel immers het eerste-fase-restant is in het vierkant covered with black oil paste, is the first-phase remnant in
van de tweede fase. the second phase square.

74