Page 5 - De Jaren 70 - ABC van het materiaal

Maria van Elk
De jaren zeventig

De jaren zeventig begonnen voor Maria van Elk met een grote wending in
haar werk; de uitbundige figuratie in textiel maakte plaats voor soberheid,
introspectie en abstractie. Terwijl zij in sommige werken de eigenschappen van
textiel liet meespelen, zoals in Twee rechte lijnen waarvan er een altijd krom
is (1974), waarbij het zwarte canvas zó hangt dat de ene witte lijn recht en de
ander gebogen is, richtte zij zich in deze tijd vooral op de tekenkunst. Ze testte
de hardheid van het potlood, tekende een potloodlijn met wit krijt weg of liet de
tekening bepalen door het vouwen of kreukelen van papier.

In 1975-1976 maakte zij een serie Vijf nog belangrijker dan het uiteindelijke
minuten tekenen; sommige ontstonden in resultaat. Lichaam, beweging en tijd,
het daglicht, andere ’s avonds laat bij het waren belangrijke elementen in de
licht van een lamp. Inkt, potlood, krijt en performance kunst van die jaren. Zo
houtskool waren de materialen waarmee herinneren de Vijf minuten tekenen
Maria van Elk steeds vijf minuten bijvoorbeeld aan een Fluxus-performance
tekende. Geen voorstelling, geen kleur, als Zen for Head, waarbij Nam June
alleen een handeling gedurende een van Paik zijn hoofd in een pot inkt doopte
tevoren vastgestelde tijd. De tekening en daarmee een lange lijn zette op een
toont de afdruk van het materiaal op vel papier. Met deze actie voerde Paik
een vel papier. Een smalle baan van een instructie uit van La Monte Young
dunne streepjes was het resultaat van vijf Composition 1960 #10 to Bob Morris;
minuten tekenen met Oost-Indische inkt, “draw a straight line and follow it”.
terwijl met houtskool in vijf minuten bijna
het hele vel bedekt is met horizontale Maria van Elk wilde alle verhalen en alle
strepen. Voor haar Vijf minuten tekenen referenties naar een wereld buiten het
stelde ze van tevoren de wekker. Ze kunstwerk overboord zetten. Zij streefde
tekende vijf minuten en noteerde de ernaar om zo objectief mogelijke werken
begin en eindtijd van het werk: “Als idee, te maken. Zo zegt zij zelf: “(…) het
als concept vond ik het spannend dat maken van kunst is volgens mij niets
ieder materiaal zijn eigen tijd heeft, want meer of minder dan het objectiveren,
daar komt het dan eigenlijk op neer.” letterlijk tot object maken of ook op een
afstand zetten van observaties. “Zij had
Maria van Elk onderzocht in deze tijd behoefte aan beelden zonder bijklank
de werking van materialen, enigszins of dubbele bodem. Toch was het niet
vergelijkbaar met andere fundamentele voor niets dat zij vijf minuten tekeningen
kunstenaars, zoals Robert Ryman of Rob maakte. Het waren korte momenten
van Koningsbruggen. Maar ze voegde die zij, soms overdag, soms laat op de
er ook een performatief element aan avond, vrij kon maken om zich te wijden
toe. Het ging haar om het uitvoeren van aan haar werk. Terwijl het draaiende
een bepaalde eenvoudige handeling houden van een gezin met kinderen en
gedurende een vooraf bepaalde tijd. het lesgeven aan een kunstacademie
Misschien was die handeling, die ook veel tijd vroeg. Vijf minuten voor het
beweging van de hand over het papier, experiment, voor het onderzoek.

1